Báo cáo tại Hội nghị, Cục trưởng Cục XTTM Vũ Bá Phú cho biết Chương trình XTTM Quốc gia ngày càng thiết thực và có hiệu quả hơn, năm 2018 Chương trình XTTM Quốc gia được giao 110 tỷ đồng kinh phí, trong đó 103 tỷ đồng cho thực hiện hoạt động XTTM Quốc gia nói chung và 7 tỷ đồng cho XTTM mặt hàng gạo. Có 171 đề án được triển khai với 100% kinh phí, giao cho các tổ chức XTTM Trung ương và địa phương, hiệp hội ngành hàng làm đơn vị chủ trì thực hiện. Chương trình XTTM Quốc gia 2018 gồm hoạt động XTTM phát triển thị trường, mặt hàng xuất khẩu, thông tin thương mại trong nước và quốc tế, XTTM của các vùng kinh tế, đào tạo nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức XTTM.
Chương trình XTTM Quốc gia năm 2018 đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Chương trình đã hỗ trợ gần 5000 lượt doanh nghiệp tham gia hưởng lợi, tổng giá trị hợp đồng và giao dịch trực tiếp tại các sự kiện XTTM xuất khẩu đạt 9,3 tỷ USD và 106,82 tỷ đồng, doanh số bán hàng trực tiếp tại các hội chợ vùng, phiên chợ đạt hơn 141,82 tỷ đồng, thu hút gần 1.475.600 lượt khách tham quan và giao dịch thương mại. Với sự hỗ trợ từ Chương trình XTTM Quốc gia, các doanh nghiệp Việt Nam từng bước khai thác cơ hội từ những thị trường đã có hiệp định thương mại tự do (FTA). Củng cố và tăng cường sự hiện diện của sản phẩm, hàng hóa xuất khẩu tại những thị trường truyền thống như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn quốc, Liên minh Châu Âu (EU)… ngày càng mở rộng. Đồng thời, chương trình đã hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục quay trở lại thị trường Liên bang Nga, các nước Đông Âu và tăng cường hoạt động tại thị trường khu vực Châu Á cùng một số nước Châu Phi, Trung Đông; xúc tiến đẩy mạnh hoạt động thương mại, đầu tư, nâng cao vị thế và hình ảnh của Việt Nam.
Ngoài ra, nhiều chương trình XTTM tại khu vực biên giới, miền núi trông đó có các chương trình đưa hàng Việt về biên giới, miền núi, vùng sâu, vùng xa, đã góp phần đưa Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” tiếp tục mở rộng và đi vào chiều sâu, hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản xuất của các doanh nghiệp trong nước, tạo dựng thị trường vững chắc hơn cho hàng Việt tại thị trường nội địa. Mặt khác, Chương tình cũng chú trọng nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và hệ thống tổ chức XTTM như: Đào tạo kỹ năng xây dựng kế hoạch, quản lý và thực hiện sự kiện XTTM cho các đơn vị chủ trì; định hướng cho các đơn vị chủ trì nghiên cứu, xây dựng các đề án đào tạo kỹ năng XTTM, phát triển thị trường, nâng cao kỹ năng XTTM cho các tổ chức XTTM, doanh nghiệp, hợp tác xã. Thông qua hỗ trợ các hoạt động cụ thể của Chương trình đã tạo điều kiện cho đơn vị chủ trì, doanh nghiệp thực hiện triển khai các hoạt động XTTM. Qua đó, vai trò và năng lực của các tổ chức XTTM từ Trung ương đến địa phương, các hiệp hội ngành hàng đã có những tiến bộ. Năng lực tham gia hoạt động XTTM của doanh nghiệp cũng được nâng cao.
Các ý kiến tại Hội nghị đều đánh giá cao Chương trình XTTM Quốc gia năm 2018. Ông Lò Xuân Quyết, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến công & XTTM tỉnh Lào Cai cho biết, thông qua các Chương trình XTTM Quốc gia, nhiều doanh nghiệp đã tìm kiếm được đối tác, mở rộng thị trường xuất khẩu. Về phí doanh nghiệp, ông Đinh Ngọc Quang, Phó Giám đốc kinh doanh Công ty Minh Phú Cà Mau cũng khẳng định tầm quan trọng của Chương trình. Ông Quang cho biết, thông qua việc tham gia các hội chợ triển lãm, doanh nghiệp đã có điều kiện mở rộng khách hàng mới bên cạnh việc duy trì khách hàng cũ. Đồng thời ông bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Chương trình XTTM Quốc gia để tiếp xúc được nhiều khách hàng, mang lại hiệu quả kinh doanh hơn nữa.
Đóng góp vào Chương trình XTTM Quốc gia năm 2019, bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng thư ký Hiệp hội Da - Giầy - Túi xách Việt Nam kiến nghị, Chương trình nên tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu tại chỗ, mở rộng các hội chợ, triển lãm tại Việt Nam và nâng lên tầm quốc tế. Hỗ trợ hiệp hội ngành hàng quảng bá năng lực ngành ra thị trường quốc tế, đồng thời mời khách hàng tiềm năng ở nước ngoài vào Việt nam để giới thiệu năng lực ngành. Bà Tô Thị Tường Lan, Phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam cũng cho rằng, trong Chương trình XTTM Quốc gia, việc duy trì hỗ trợ cho doanh nghiệp tham gia các hội chợ triển lãm quốc tế truyền thống là rất quan trọng. Tuy mhieen, bên cạnh hội chợ, Cục XTTM cũng cần đẩy mạnh chương trình quảng bá thương hiệu Việt Nam và công tác truyền thông trên thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, Chương trình XTTM Quốc gia cần có chủ trương hỗ trợ lâu dài, liên tục cho các ngành hàng chủ lực vào thị trường trọng điểm để kinh doanh hiệu quả hơn. Riêng đối với các ngành thủy sản, Chương trình cần duy trì việc doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản tham gia các hội chợ trên thế giới, đặc biệt là hội chợ tại Trung Quốc, Hoa Kỳ, Châu Âu, Trung Đông. Về phía địa phương, ông Lò Xuân Quyết kiến nghị, Cục XTTM cần tăng cường tổ chức đào tạo nghiệp vụ cho các địa phương, hiệp hội ngành hàng về công tác XTTM. Phía các địa phương cũng cần kết hợp với nhau nhiều hơn trong việc thực hiện XTTM qua biên giới.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã khẳng định vai trò, tầm quan trọng, sự cần thiết của công tác XTTM. Để nâng cao hiệu quả triển khai Chương trình XTTM Quốc gia trong thời gian tới, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, Chương trình cần lựa chọn những sự kiện, doanh nghiệp và ngành hàng có năng lực tốt để hỗ trợ. Tạo những điển hình, từ đó sẽ lan tỏa hiệu quả tới các doanh nghiệp và ngành hàng khác.
Cũng theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, đổi mới các phương thức XTTM là cần thiết, tuy nhiên không nên đổi mới hoàn toàn. Hiện nay, phương thức hiệu quả nhất vẫn là tổ chức hội chợ, triển lãm, đoàn giao thương. Thứ trưởng cũng lưu ý, gốc của thương mại là sản xuất, đòi hỏi các doanh nghiệp phải làm tốt công việc sản xuất, bởi có sản xuất tốt thì mới XTTM được thành công./.
Phòng XTTM
N.K.N