Hình ảnh áp dụng công nghệ vào tráng mì
Mỳ gạo được sản xuất tại nhiều nơi, nhưng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang hiện nay chỉ có sản phẩm mỳ Chũ Lục Ngạn xây dựng được thương hiệu và được nhiều người tiêu dùng lựa chọn. Địa bàn sản xuất mỳ Chũ nhiều nhất là làng Thủ Dương, xã Nam Dương. Nguyên liệu chính để làm ra mỳ Chũ là gạo bao thai hồng - một loại gạo truyền thống nổi tiếng thơm, dẻo, được trồng trên vùng đất đồi địa phương kết hợp với nguồn nước khe suối trong mát và đôi bàn tay tài hoa của người dân đã làm nên sản phẩm Mỳ Chũ Lục Ngạn nổi tiếng.
Những năm gần đây, người dân làng nghề đã có nhiều cố gắng trong cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm và áp dụng máy móc thiết bị hiện đại để làm hài lòng khách hàng, đồng thời nâng cao năng suất cho làng nghề. Nhiều hộ sản xuất đã thay thế lò đốt than, củi tráng bánh bằng máy móc hiện đại sản lượng tăng gấp 3 lần so với lò than, củi, lại hạn chế bụi bẩn, ô nhiễm mà còn đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ của khách hàng trên cả nước cũng như quốc tế.
Sản phẩm mỳ Chũ không chỉ sản xuất các sản phẩm thủ công mỳ trắng truyền thống, một số HTX tại Nam Dương đã cho ra đời sản phẩm mỳ rau, củ được nhiều khách hàng ưa chuộng. Giá tiêu thụ sản phẩm mỳ rau củ là 70 nghìn đồng/kg, Sản phẩm mỳ chũ đã có mặt hầu hết trong các hệ thống siêu thị, cửa hàng tạp hóa trong cả nước. Các sản phẩm mỳ rau, củ gồm: Mỳ gạo lứt, mỳ vừng, mỳ nghệ, mỳ gấc, mỳ hoa đậu biếc, mỳ củ dền, mỳ chùm ngây, khoai lang vàng… Toàn bộ sản phẩm trên được làm từ gạo bao thai hồng và rau, củ trồng theo phương pháp VietGAP; quy trình sản xuất bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Sản phẩm được kiểm định chất lượng tại các cơ quan có thẩm quyền và được cấp chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm. Mỳ được đóng gói bao bì đẹp, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Để có được sợi mỳ mỏng manh và dẻo dai, người thợ phải đổ nhiều mồ hôi công sức. Quá trình hoàn thành một mẻ mỳ sợi từ lúc đãi gạo, vo sạch, ngâm ủ, xay bột, tráng bánh, phơi khô, thái sợi đến khi bó cuộn, đóng gói hết ít nhất 36 tiếng đồng hồ (nếu trời nắng) với 3 lao động. Nếu như trước đây, người dân thôn Thủ Dương thường đem mỳ ra khu vực bến đò thị trấn Chũ bán cho các thương lái vận chuyển đến mọi miền thì nay sản phẩm đã đi máy bay, có mặt trên kệ hàng của nhiều hệ thống trung tâm thương mại, siêu thị lớn, sàn thương mại điện tử trong và ngoài nước.
Huyện Lục Ngạn hiện có 23 HTX với khoảng hơn 1 nghìn hộ sản xuất mỳ gạo, tập trung nhiều ở các xã: Nam Dương, Trù Hựu, Thanh Hải… Điển hình như: HTX Mỳ gạo Chũ Xuân Trường, HTX Mỳ Chũ Dậu Anh, HTX Mỳ Trại Lâm Thuận Hương, HTX Sản xuất mỳ Chũ Hạnh Thái...
Trung bình mỗi tháng một cơ sở sản xuất tại Thủ Dương đưa ra thị trường từ 7 đến 10 tấn mỳ thành phẩm. Đây còn là sản phẩm được nhiều du khách lựa chọn khi đến với xứ vải thiều Lục Ngạn.
Được biết, năm 2010, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã cấp bằng chứng nhận nhãn hiệu độc quyền cho mỳ Chũ. Nhờ được đầu tư máy móc tráng liên hoàn, máy thái mỳ giúp nâng cao chất lượng, tăng năng suất lao động, quy trình sản xuất được kiểm soát chặt chẽ, khép kín; nguyên liệu được lựa chọn kỹ lưỡng. Hiện nay, làng nghề mỳ Chũ có hơn 300 hộ sản xuất mỳ gạo (chiếm tới 85% số hộ trong làng). Trong đó, chủ yếu các hộ tham gia cùng các HTX trong chuỗi khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm nên không lo đầu ra. Thị trường tiêu ở nhiều tỉnh, thành trong nước và xuất khẩu. Qua đó, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân làng nghề, nhiều hộ dân, HTX đã trở nên khá giả và quyết tâm gắn bó với nghề truyền thống của cha ông và phát triển sản phẩm mỳ Chũ trở thành sản phẩm Quốc gia.
H. Duyên - Trung tâm KC&XTTM Bắc Giang